در این مطالعه سعی شده است با استفاده از توموگرافی امواج سطحی و برگردان منحنی­های پاشش، مدل سه­بعدی ساختار سرعتی موج برشی برای منطقه فرورانش مکران تعیین و با استفاده از نتایج آن، به سؤالاتی درباره زمین ساخت منطقه و هندسه صفحه فرورونده پاسخ داده شود. برای این پژوهش از داده­های ثبت­شده در 58 ایستگاه لرزه­نگاری در منطقه مکران در فاصله زمانی 6/2016 تا 5/2019 استفاده شده و روش توموگرافی با فرض دو جبهه موج تخت برای توموگرافی موج سطحی به کاررفته­است. توموگرافی برای سرعت فاز در نه دوره تناوب بین 25 تا 125 ثانیه انجام شده و با وارون­سازی منحنی­های پاشش، مدل سه­بعدی سرعت موج برشی برای منطقه مورد مطالعه به دست­آمده­است. نتایج نشان می­دهد در بخش غربی مکران و در شمال تنگه هرمز، سنگ کره عربی به زیر ناحیه سنندج- سیرجان و کمان ماگمایی ارومیه- دختر رانده شده است. همچنین در بخش میانی منطقه (در مکران غربی و زیر گودال جازموریان) یک سنگ کره اقیانوسی تخت وجود دارد که احتمالاً باقی­مانده ورقه اقیانوسی فرورونده ای است که از این ورقه جدا شده و باقی مانده است. همچنین در شرق منطقه، یک سنگ کره اقیانوسی دیده می­شود که با شیب کم تا شمال گودال جازموریان امتداد دارد و سپس در زیر کمان آتشفشانی با شیب زیاد فرورانش می­کند.

توموگرافی امواج سطحی یک روش کارآمد برای تخمین تغییرات جانبی سرعت فاز و گروه می باشد. از این رو، روش های متنوعی برای دست یابی به این هدف به کار گرفته شده است. در این مطالعه ما با استفاده از موقعیت داده های واقعی، شامل سرعت فاز امواج ریلی زلزله های دورلرز ثبت شده در ایستگاه های باند پهن موجود در ایران به بررسی نتایج حاصل از توموگرافی یانوسکایا و دیتمار (1990) و روش وارون سازی تیخونوف مرتبه اول می پردازیم. در ابتدا با استفاده از مدل مصنوعی آزمایش شطرنجی با فواصل شبکه بندی متفاوت، توانمندی این دو روش در بازیابی مدل و قدرت تفکیک جانبی آن ها در دو حالت عدم وجود نوفه و 3% نوفه تصادفی اضافه شده به داده تخمین زده می شود. در نهایت با استفاده از داده های واقعی، نتایج توموگرافی سرعت فاز حاصل از هر دو روش برای دوره تناوب 30 ثانیه به دست می آید. هدف اصلی این مطالعه نشان دادن اثر استفاده از روش های وارون سازی مختلف در بازیابی نتایج وارون سازی می باشد. توموگرافی امواج سطحی یک روش کارآمد برای تخمین تغییرات جانبی سرعت فاز و گروه می باشد. از این رو، روش های متنوعی برای دست یابی به این هدف به کار گرفته شده است. در این مطالعه ما با استفاده از موقعیت داده های واقعی، شامل سرعت فاز امواج ریلی زلزله های دورلرز ثبت شده در ایستگاه های باند پهن موجود در ایران به بررسی نتایج حاصل از توموگرافی یانوسکایا و دیتمار (1990) و روش وارون سازی تیخونوف مرتبه اول می پردازیم. در ابتدا با استفاده از مدل مصنوعی آزمایش شطرنجی با فواصل شبکه بندی متفاوت، توانمندی این دو روش در بازیابی مدل و قدرت تفکیک جانبی آن ها در دو حالت عدم وجود نوفه و 3% نوفه تصادفی اضافه شده به داده تخمین زده می شود. در نهایت با استفاده از داده های واقعی، نتایج توموگرافی سرعت فاز حاصل از هر دو روش برای دوره تناوب 30 ثانیه به دست می آید. هدف اصلی این مطالعه نشان دادن اثر استفاده از روش های وارون سازی مختلف در بازیابی نتایج وارون سازی می باشد.

در این مطالعه نقشه های توموگرافی دوبعدی سرعت گروه امواج ریلی در جزیره قشم با استفاده از روش تک ایستگاهی برآورد شده است. 858 پس لرزه به دقت تعیین محل شده انتخاب شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از انجام تصحیحات اولیه، مدهای اساسی موج سطحی برای 858 زمین لرزه با استفاده از روش تک ایستگاهی به وسیله آنالیز فرکانس-زمان هرمن از لرزه نگاشت ها جدا شد. منحنی های پاشندگی سرعت گروه امواج ریلی در محدوده پریودی 1/0 تا 10 ثانیه محاسبه شده است. مدهای اساسی موج ریلی جدا شد و برای هر کدام منحنی های پاشندگی سرعت های گروه به دست آمد. در پی آن با استفاده از وارون سازی خطی دوبعدی به روش یانوسکایا-دیتمار، نقشه های توموگرافی دوبعدی، برای هر پریود برآورد شد. با توجه به مسیرهای عبور امواج لرزه ای، منطقه در ابعاد 1 کیلومتر در یک کیلومتر تقسیم بندی شد. با توجه به محاسبات به عمل آمده، کوچک ترین ناهمگنی های قابل مشاهده دارای اندازه 3 کیلومتر هستند. در شکل های حاصل از توموگرافی، سرعت-های پایینی مشاهده می شود که می توان آن را به رسوبات نرم موجود در منطقه مورد مطالعه مربوط دانست. آنومالی های موجود همچنین مؤید ناهمگنی های محیط انتشار هستند. این ناهمگنی ها می-توانند به گنبد نمکی گورزین و یا سایر نهشته های تبخیری ارتباط داشته باشند. در پریودهای کمتر از 4 ثانیه که به اعماق کمتر رسوبات مربوط است، به خط شدگی واضحی با راستای شمال خاوری-جنوب باختری مشاهده می شود که احتمالاً مربوط به گسل اصلی قشم باشد که مسبب زمین لرزه 4 آذر 84 است. این امتداد موازی با روند خود جزیره و ساختارهای زمین شناسی در جزیره است. ادامه نیافتن این به خط شدگی در پریودهای بالاتر و در نتیجه اعماق بیشتر، می تواند بر این دلالت کند که رسوبات زیرین، نرم تر و ناشکننده تر هستد. در پریودهای بالاتر 4 تا 7 ثانیه در راستای شمال خاوری-جنوب باختری، الگوی منظمی از سرعت های زیاد و کم به صورت متناوب در کنار هم قرار گرفته اند. این آنومالی های کم سرعت را می توان به انبارش رسوبات نمک ربط داد که دلیل خوبی بر نقاط کم سرعت در این ناحیه است.

در این مقاله، تفرق سه بعدی امواج SH، SV، P و رایله در ناهمواریهای سطحی با استفاده از روش المان مرزی در فضای فرکانسی بررسی شده است. مشاهده می گردد که برای ارزیابی دقیق جابه جاییهای زمین در ناهمواریهای سطحی، بایستی تمامی پارامترها مانند شکل منطقه، خصوصیات مکانیکی محیط اطراف (چگالی، نسبت پواسن و مدول برشی)، نوع موج، آزیموت، زاویه برخورد موج و همچنین فرکانس تحریک، با هم در نظر گرفته شود. به علاوه نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده لزوم مدلسازی سه بعدی ناهمواریهای سطحی در بررسی آنها می باشد. بیشتر ناهمواریهای سطحی در طبیعت از شکلهای ساده تشکیل گردیده اند. بر این اساس، 4 مساله برای مطالعه شکل ناهمواریهای سطحی بر بزرگنمایی امواج زلزله در نظر گرفته شده است. مسائل در نظر گرفته شده دره کروی، دره بیضوی، تپه کروی و دره مستطیل شکل می باشد. همچنین به منظور تایید نتایج تحقیق حاضر، چند مساله ارائه شده و با مراجع مقایسه گردیده است.